Wat maakt IFA Jong bijzonder?

We spreken met drie medewerkers over wat deze hulpvorm zo bijzonder maakt. Mei-Lan Tan is gedragswetenschapper, Amine Benamar werkt als systeemtherapeutisch werker en Lorette van der Werf is als ervaringsdeskundig professional betrokken bij IFA Jong.

Wat IFA Jong kenmerkt, is de laagdrempeligheid en het vermogen van de hulpverleners om snel een vertrouwensband op te bouwen zowel met jongeren als met ouders. Iedereen die zich zorgen maakt over een jongere kan aan de bel trekken: een mentor, buurvrouw of jeugdbeschermer/jeugdreclasseerder. Een officiële verwijzing van bijvoorbeeld een arts is niet nodig.

Wat maakt IFA Jong anders dan andere trajecten?

Mei-Lan (gedragswetenschapper)

“Onze aanpak is intensief en flexibel. Niet strak geprotocolleerd of volgens een vaste methodiek zoals Multidimensionele familietherapie (MDFT), wel met een stevige methodische basis. We combineren toezicht, begeleiding, behandeling en – als het nodig is – verslavingszorg binnen één traject. Ouders krijgen een coach (systeemtherapeutisch werker), jongeren ook. Zo maken we samen een plan dat echt werkt in de praktijk.”

IFA Jong werkt preventief, outreachend en flexibel. En is bedoeld om verharding te voorkomen. Steeds meer jongeren worden op heel jonge leeftijd geronseld voor de georganiseerde misdaad en die trekkracht van de straat en de onderwereld is groot.  De IFA-coach is een verbinder: iemand die het strafrecht, de hulpverlening, het onderwijs en het sociale domein weet samen te brengen. “Dat biedt rust voor gezinnen, vertelt Mei-Lan. 

“Ze hoeven hun verhaal niet steeds opnieuw te vertellen. En we zijn er niet alleen op kantoor – we spreken jongeren op school, thuis, in de wijk of zelfs onderweg in de auto. Die informele setting maakt het makkelijker om écht contact te maken.” 24/7 bereikbaar zijn bijvoorbeeld via WhatsApp is voor het team vanzelfsprekend. “Een ruzie in het weekend wacht niet tot maandagochtend.”

IFA Jong versterkt het gezin om door rondom de jongere een meer beschermende en waarderende omgeving op te bouwen die hem of haar ondersteunt in het weerstand bieden tegen de verleidingen van de straat (het grote geld en de 'status'). Er is ruimte om aan te sluiten bij wat het gezin écht nodig heeft – niet alleen bij de jongere, maar bij het hele systeem. Trauma, armoede of discriminatie worden niet genegeerd, maar besproken. Dat maakt het verschil – zeker in gezinnen die zich zelden gezien voelen in reguliere hulpverlening.

De kracht van ont-schuldigen

Lorette (ervaringsprofessional)

“Ouders vragen soms of we met hun kind aan de slag kunnen gaan. Zij (h)erkennen hun eigen rol niet altijd. We maken duidelijk dat er geen ‘schuldige' is. Het ont-schuldigen en niet veroordelen van beide: de ouders én jongeren is ontzettend belangrijk. Iedereen wil zich gezien voelen in ‘diens strijd van het lijden’, zoals ik het altijd noem. Erkenning en cultuursensitiviteit zijn dan essentieel. Als ervaringsprofessional weet ik dit als geen ander en daarom kan ik benoemen dat dit belangrijk is.”

IFA Jong ziet het hele gezin als onderdeel van de oplossing. Ouders leren verdragen dat ze zelf een rol hadden in de ontsporing van hun kind én dus ook op diens herstel. Professionals leggen deze verbanden. Lorette vervolgt: “Ook als het gaat om bijvoorbeeld trauma bij de ouders zelf. Gezinnen denken niet op die manier over zichzelf na. IFA Jong kijkt wel op die manier, gezinnen worden meegenomen in die verbanden en leren naar zichzelf te kijken. Allemaal op een niet veroordelende manier.

De rol van trauma

Als je ouders aanraakt in hun trauma, dan komt er iets los. Ze hadden daar zelf waarschijnlijk geen verbinding mee. Vaak wordt dan gezegd: de ouders stappen achteruit en zijn niet betrokken. Maar dat komt door trauma. Erkenning voor het trauma is essentieel. Het zijn bijna dezelfde fases als bij een rouwproces waarin je boosheid, verdriet, ongeloof en ontkenning tegenkomt. Bij een rouwproces is ook iedereen om je heen betrokken. Dat vinden we dan heel normaal. Het is hier niet anders.

Door deze manier van werken ontstaat er ruimte om de stressfactoren in kaart te brengen en samen praktische zaken op te pakken met hulp vanuit gemeentelijke voorzieningen in de wijk. Denk aan schuldsanering en sportfondsen aanvragen. Veel gezinnen komen uit lagere sociaal-economische klassen en kampen met (maatschappelijke) trauma’s, zoals werkeloosheid, schulden, een slechte buurt of huisvestingsproblemen. Mensen schamen zich en zijn het vertrouwen verloren. Ervaringsdeskundigen kunnen aansluiten met compassie én herkenning. Dat helpt gezinnen om weer vertrouwen in hulpverlening te krijgen.

IFA Jong zorgt ook voor versterking van het netwerk: ouders worden actief gestimuleerd om hulp te zoeken in hun omgeving – bij buren, familie of het buurtteam en geholpen om de relatie met hen te herstellen als nodig. De jongere krijgt een coach, het gezin werkt met een coach die is opgeleid tot systeemtherapeutisch werker. Zo ontstaat ruimte voor herstel.

Jongerenwerk dat verder gaat dan alleen hulpverlening

Amine: IFA coach en opgeleid tot systeemtherapeutisch werker

“Mijn werk draait om relatie en vertrouwen. Het leven is voor elk mens (op bepaalde momenten) ingewikkeld. Als je kind dreigt te ontsporen is dat extra stress. Ik weet dat dit speelt en dat het belangrijk is om aandacht te hebben voor alle factoren. Niet alleen de jeugdhulp. Denk ook aan de online leefwereld. Wat speelt zich daar af? 

Zodra kinderen naar de middelbare school gaan hebben ouders geen zicht meer op met wie hun kind omgaat. Ze raken de grip kwijt. Ik zie mezelf als een soort ambassadeur van de straat om ouders te helpen te begrijpen wat zich daar én online afspeelt en op welke manier zij hierop (enigszins) toezicht kunnen houden zonder dat dit tot conflicten leidt.”

IFA Jong is een brug naar een vervolgstap. “Door te zijn wie je bent voelen ouders: jij snapt het”, vervolgt Amine. “Ouders moeten soms iets uitleggen wat ze zelf niet eens begrijpen. Wij leggen door onze niet oordelende houding en doordat we de straat kennen, een bodem om weer vertrouwen te creëren.”

Coaches helpen jongeren hun denkpatronen te veranderen, plezier en succes op school terug te vinden en te bouwen aan positieve contacten. Zij blijven betrokken zolang dat nodig is – soms tot wel anderhalf jaar. De matching tussen jongere en coach gebeurt bewust. Het team is cultureel divers, waardoor jongeren zich sneller herkennen in hun begeleider. Ook ouders voelen zich hierdoor vaak beter begrepen.

IFA Jong is meer dan een behandelprogramma. Het is een manier van kijken en werken: met vertrouwen, nabijheid en lef. Door maatwerk te leveren en ouders als gelijkwaardige partners te betrekken, helpt het jongeren weerbaar te worden tegen negatieve invloeden. Investeren in deze groep is van belang voor de hele maatschappij, want de problematiek wordt steeds groter. Kansenongelijkheid, zorgen om bestaanszekerheid, toenemende verharding: we zien het elke dag.

Kortom

IFA Jong biedt een antwoord op complexe gezinssituaties waarin standaardtrajecten tekortschieten. Het programma:

• Voorkomt escalatie door vroegtijdig in te grijpen;
• Combineert hulpverlening en veiligheid binnen één loket;
• Maakt middelen effectiever inzetbaar door domeinoverstijgend te werken;
• Voorziet de jongere van positieve figuren in zijn eigen netwerk, in samenwerking met de Credible Messengers van Adamas;
• Versterkt het netwerk rondom gezinnen, inclusief buurtinitiatieven en ervaringsdeskundigheid;
• Leidt toe naar zwaardere vormen van behandeling als dat haalbaar is.